معرفی رشته مهندسی اپتیک و لیزر

مهندسی اپتیک و لیزر ، شامل به کار بردن نور و لیزر برای تحقیق، طراحی و توسعه تکنولوژی و زیر ساخت ها در طیف وسیعی از زمینه ها میباشد.  اپتیک، که شامل خصوصیات نور و نحوه تعامل آن با ماده است، شاخه ای از فیزیک و مهندسی است. مهندسان اپتیک و لیزر نحوه تولید، انتقال، شناسایی و اندازه گیری نور را برای تعیین روشهای استفاده و ساخت دستگاهها با استفاده از فناوری لیزر مطالعه می کنند.

در این مقاله به معرفی رشته مهندسی اپتیک و لیزر می پردازیم. رتبه قبولی، دروس، میزان درآمد، مزایا و معایب و مدت تحصیل در آن را بررسی می کنیم. با گرایش های آن برای ادامه تحصیل آشنا می شوید. در نهایت با مشورت و شناخت کامل می توانید تصمیم بگیرید که وارد این رشته بشوید یا خیر. پس تا آخر این مقاله همراه ما باشید.🤗

معرفی رشته مهندسی اپتیک و لیزر

مهندسی اپتیک و لیزر ، شاخه ای از علم است که  به مطالعه پردازش نور میپزدازد و یک زمینه در حال رشد است. مهندسان این رشته امروزه در برنامه هایی کار می کنند که شامل پردازش تصویر، پردازش اطلاعات، ارتباطات بی سیم، فناوری الکترونیکی (شامل دستگاه های پخش دیسک فشرده، تلویزیون های با کیفیت بالا و چاپگرهای لیزری)، مشاهدات نجومی، تحقیقات اتمی، رباتیک، پروژه های نظامی، نظارت بر کیفیت آب، نظارت در زیر دریا و اقدامات پزشکی و علمی میباشد.

مهندسان اپتیک و لیزر ممکن است در بسیاری از زیرشاخه ها یا شاخه های مربوط به اپتیک کار کنند. سه دسته از بزرگترین زمینه های این رشته: اپتیک فیزیکی است که مربوط به خصوصیات موج نور است. اپتیک کوانتوم، که فوتون ها یا ذرات منفرد نور را مطالعه می کند. و اپتیک هندسی، که شامل ابزارهای نوری است که برای تشخیص و اندازه گیری نور استفاده می شود. از دیگر زیرشاخه های اپتیک می توان اپتیک یکپارچه، اپتیک غیرخطی، اپتیک الکترونی، مغناطیسی نوری و اپتیک فضایی را نام برد.

مهندسان اپتیک و لیزر دانش خود را در زمینه اپتیک با سایر مفاهیم مهندسی مانند مهندسی مکانیک، مهندسی برق و مهندسی کامپیوتر ترکیب می کنند، تا برنامه ها را پردازش کرده و دستگاه ها را با استفاده از فناوری لیزری بسازند. مهندسان اپتیک و لیزر سیستم های نوری دقیق را برای دوربین ها، تلسکوپ ها یا سیستم های لنز طراحی می کنند. آنها مشخصات مورد نیاز را تعیین می کنند و تنظیماتی را برای کالیبراسیون و تنظیم دقیق دستگاه های نوری انجام می دهند.

آنها همچنین مدارها و اجزای مربوط به دستگاههایی را که از فناوری نوری استفاده می کنند، طراحی و توسعه می دهند. برخی از مهندسان نوری برای آزمایش و اندازه گیری عملکرد سیستم های نوری، ابزار بازرسی را طراحی و ساخت می کنند. در طراحی این تجهیزات، آنها آزمایش می کنند که آیا همه قطعات طبق نیاز عمل می کنند، سوعملکرد قطعات را تشخیص می دهند و نقص را برطرف می کنند. آنها به همراه مهندسان برق و مکانیک، روی طراحی کلی سیستم ها با استفاده از اجزای لیزری کار می کنند.

برخی از مهندسان اپتیک و لیزر در لیزر و فیبر نوری تخصص دارند. این مهندسان که به آنها مهندس فیبر نوری و مهندس لیزر و فیبر نوری نیز گفته می شود، تجهیزات و اجزایی را که از فناوری لیزر و فیبر نوری استفاده می کنند را، طراحی، توسعه، اصلاح و ساخت می کنند. از لیزرها برای تولید پرتوهای بسیار قدرتمند نور استفاده می شود که از طریق فیبر نوری که رشته هایی مو مانند از الیاف شیشه ای با روکش پلاستیک است، قابل انتقال است.

با استفاده از این فناوری، لیزرها می توانند موادی به سختی الماس  را برش دهند، مسافت های طولانی را بدون هیچ گونه اتلاف انرژی طی کنند و حرکات بسیار کوچک را تشخیص دهند. از لیزر همچنین می توان برای ثبت، ذخیره و انتقال اطلاعات استفاده کرد. این مهندسان ممکن است در آزمایش سیستم های لیزری یا توسعه برنامه های لیزری در زمینه هایی مانند ارتباطات از راه دور، پزشکی، دفاع، تولید و ساخت و ساز مشارکت داشته باشند.

به عنوان مثال، از لیزرها در روشهای جراحی و تجهیزات تشخیصی پزشکی استفاده می شود. از آنها در صنایع تولیدی برای هم ترازی، علامت گذاری و برش فلزات و پلاستیک ها استفاده می شود. برنامه های نظامی مانند سیستم های ناوبری و سیستم های بالستیک و تسلیحاتی از فناوری لیزر استفاده می کنند. مناطق دیگری که مهندساناپتیک و لیزر، از لیزر استفاده می کنند شامل رباتیک، هولوگرام، اسکن، دیسک فشرده و چاپ است.

مهندسان اپتیک و لیزر برای انجام کارهای خود از انواع مختلفی از تجهیزات استفاده می کنند. در این میان طیف سنج ها، آنالیزهای طیف، کنتورهای انرژی دیجیتال، کالری سنج ها، مترهای لیزری، آشکارسازهای نشتی و وات متر را میتوان نام برد.

 

مدت تحصیل و دروس رشته مهندسی اپتیک و لیز

کلاسها بر اساس نوع گرایش متفاوت است، اما به طور کلی شامل تجربه فشرده آزمایشگاهی و دوره های ریاضیات، فیزیک، شیمی، الکترونیک و اپتیک هندسی و موج است. دوره های پیشرفته ممکن است شامل الکتروپتیک، لیزر، طراحی سیستم های نوری، طراحی سیستم های مادون قرمز، مکانیک کوانتوم، قطبش، ارتباطات فیبر نوری و آزمایش و اندازه گیری نوری باشد.

تعداد واحدهای درسی دوره کارشناسی رشته مهندسی اپتیک و لیزر 140واحد می باشد. برخی از مهم‌ترین دروسی که در رشته مهندسی اپتیک و لیزر تدریس می‌شوند عبارت هستند از:

• آزمایشگاه اپتیک موجی
• آزمایشگاه اپتیک هندسی
• آزمایشگاه الکترونیک ۱و2
•  آزمایشگاه تکنیک خلاء
•  آزمایشگاه شیمی عمومی
• آزمایشگاه طراحی رایانه‌ای لایه نازک
•  آزمایشگاه فیزیک 1و2
•  آزمایشگاه لیزر2و1
•  آزمایشگاه منابع تغذیه لیزر
•  آمار و احتمال در اپتیک
• اپتوالکترونیک
•  اپتیک غیرخطی ۱
•  اپتیک فوریه
•  اپتیک لایه‌های نازک
•  اپتیک موجی
• اپتیک هندسی
•  اسپکتروسکوپی لیزری
• اصول طراحی دستگاههای اپتیکی
•  الکترومغناطیس 1و2
• الکترونیک 1و2
•  انقلاب اسلامی و ریشه‌های ان
•  ایمنی لیزر
• پردازش نوری علائم و تصاویر
• تداخل سنجی
• تکنیک خلاء
• چشمه‌ها و آشکارسازها
• روشهای ریاضی در اپتیک
•  ریاضی عمومی 1و2
• ریاضی مهندسی
•  شناخت سیستمهای اپتومکانیکی
•  شیمی عمومی ۱
•  طراحی و ساخت لایه‌های نازک اپتیکی
• فن‌آوری ساخت قطعات اپتیکی
•  فیزیک 1و2
•  فیزیک قطعات نیمه رسانا
•  فیزیک مدرن
•  فیزیک و فن‌آوری مادون قرمز
•  لیزر 1و2
•  لیزرهای حالت جامد
•  لیزرهای قدرت
•  لیزرهای گازی
•  مدارهای مجتمع نوری
•  منابع تغذیه لیزر 1
• موج
•  مکانیک کوانتومی مواد و قطعات اپتیکی
•  نقشه کشی صنعتی 1
•  کاربرد رایانه در اپتیک و لیزر
•  کارگاه طرحی رایانه‌ای دستگاه‌های اپتیکی
•  کنترل کیفیت در فن‌آوری اپتیکی

ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر رشته مهندسی اپتیک و لیزر

مدرک کارشناسی مهندسی برای تبدیل شدن به یک مهندس اپتیک و لیزر لازم است. اکثر برنامه های مهندسی چهار یا پنج سال به طول می انجامد. بسیاری از دانشجویان همچنین مدرک پیشرفته ای مانند مدرک کارشناسی ارشد یا دکترا را دریافت می کنند، زیرا برای موقعیت های سطح بالاتر مورد نیاز است.

تعداد زیادی از دانشجویان مدرک کارشناسی ارشد را دریافت می کنند، که به طور کلی دو سال تحصیل اضافی بیش از مدرک لیسانس طول می کشد. کسانی که قصد کار در تحقیق را دارند به طور کلی مدرک دکترا می گیرند که چهار سال تحصیل اضافی بیش از مدرک لیسانس طول می کشد.

در مورد کلیه گرایش های کارشناسی ارشد رشته مهندسی اپتیک و لیزر می توان گفت ادامه تحصیل در داخل و خارج کشور در مقطع دکترا امکان پذیر است.

کارشناسی ارشد رشته مهندسی اپتیک و لیزر شامل: لیزر، اپتیک، اپتوالکتریک

دانشجویان و فارغ التحصیلان این رشته با یادگیری زبان کشور مقصد، افزایش مهارت در بکارگیری نرم افزار های مورد نیاز این رشته، چاپ مقالات معتبر، شرکت در همایش ها و مسابقات بین المللی، معدل بالا در مقطع کارشناسی و … و مشارکت در پروژه های مهم میتوانند شانس پذیرش خود را در کشور مورد نظر بیشتر کنند.

 

بازار کار، موقعیت شغلی و میزان درآمد رشته مهندسی اپتیک و لیزر

مهندسین اپتیک و لیزر چه کاری انجام می دهند؟

در ایجاد یک محصول جدید با استفاده از فناوری لیزر، مهندسان اپتیک و لیزر فرآیند مهندسی چند مرحله ای را طی می کنند. ابتدا، آنها برنامه یا مسئله را مطالعه می کنند تا کاملاً درک کنند. سپس آنها هم فکری می کنند تا به راه حل های احتمالی برای مسئله برسند. مهندسان پس از توسعه یک مفهوم خلاقانه، آن را به یک طرح یا چندین طرح تبدیل می کنند.

آنها تمام جزئیات را بررسی می کنند و یک مدل آزمایشگاهی یا نمونه آزمایشی ایجاد می کنند. این مدل یا نمونه مورد آزمایش قرار می گیرد و هرگونه ویرایش لازم در طرح انجام می شود و دوباره آزمایش می شود. این روند تا زمان رضایت بخش بودن طراحی ادامه می یابد. سپس طرح به بخش تولید ارسال می شود و محصولی تولید می شود. این فرآیند با بازاریابی محصول تکمیل می شود.

برای بعضی از محصولات، یک مهندس ممکن است همه این مراحل را به جز بازاریابی انجام دهد. سایر محصولات به یک تیم مهندسین احتیاج دارند و ممکن است شامل متخصصان دیگری مانند طراحان صنعتی و تکنسین ها باشد.

مهندسان اپتیک و لیزر ممکن است در یک منطقه خاص از فناوری فیبر نوری تخصص داشته و کار کنند. آنها ممکن است با تصویربرداری فیبر نوری کار کنند، که شامل استفاده از فیبر نوری برای انتقال نور یا تصاویر است. این مهندسان همچنین از فیبر نوری برای چرخش، بزرگنمایی، کوچک شدن و افزایش تصاویر استفاده می کنند.

حوزه دوم تخصص شامل کار با حسگرها است. این مهندسان با دستگاه هایی کار می کنند که دما، فشار، نیرو و سایر خصوصیات فیزیکی را اندازه گیری می کنند. نوع سوم تخصص در ارتباطات است، جایی که شبکه های فیبر نوری امکان انتقال صدا، داده، صدا و تصاویر را از طریق کابل ها فراهم می کنند. این مورد در سیستم های تلفنی، شبکه های رایانه ای و سیستم های ارتباطی فیبر نوری زیر دریا استفاده می شود.

 

مهندسین اپتیک و لیزر کجا کار می کنند؟

مهندسین اپتیک و لیزر معمولاً در یک محیط راحت کار می کنند، مانند دفاتر یا آزمایشگاه ها که مجهز به تجهیزات مدرن و ایستگاه های کاری رایانه ای هستند. بیشتر مهندسین هفته های پنج روزه و 40 ساعته کار می کنند، اگرچه اضافه کاری به خصوص هنگام کار روی یک پروژه خاص غیر معمول نیست. برخی از شرکت ها سیاست های کاری انعطاف پذیر ارائه می دهند که در آن مهندسان می توانند ساعات کاری خود را در بازه های زمانی خاص برنامه ریزی کنند. بیشتر مهندسان با مهندسان رشته های دیگر، تکنسین ها و پرسنل تولید دیگر کار می کنند.

مهندسان اپتیک و لیزر برای شرکت هایی که رباتیک تولید می کنند کار می کنند. آنها همچنین در آزمایشگاه ها، بیمارستان ها و دانشگاه ها و همچنین در ارتباطات راه دور و پروژه های ساختمانی کار می کنند. شرکت هایی که از مهندسان اپتیک و لیزر استفاده می کنند در تمام مناطق جغرافیایی کشور یافت می شوند، اگرچه تجمع آنها در برخی مناطق بیشتر از مناطق دیگر است. .

درآمد و حقوق مهندس  اپتیک و لیزر

برخی از مهندسان به سمت فروش و بازاریابی می روند. فروش دستگاه های نوری به  دانش فنی عمیق و توانایی توضیح ویژگی ها و مزایای یک محصول نیاز دارد. بسیاری از مهندسان پس از سالها طراحی محصولات، به خوبی از عهده این نوع کارها برآمده اند.

سایر مهندسان اپتیک و لیزر برای خودشان کار می کنند، یا مهندس مشاور می شوند یا در شرکت هایی، طراحی و ساخت خود را شروع می کنند. انتظار می رود که اشتغال مهندسان اپتیک و لیزر تا دهه آینده با سرعت بالایی رشد کند.

شرکت ها مزایای مختلفی از جمله بیمه پزشکی، دندانپزشکی و بینایی را ارائه می دهند. مرخصی با حقوق، مرخصی استعلاجی و بیمه عمر و از کارافتادگی؛ برنامه های بازنشستگی تقسیم سود و برنامه های کمک درسی از این قبیل مزایا میباشد. برخی از شرکت ها همچنین هزینه های شرکت در انجمن های حرفه ای، از جمله سفر به کنوانسیون های ملی، جلسات سالانه و نمایشگاه ها را پرداخت می کنند.

چناچه مهندسان اپتیک و لیزر در سازمان های دولتی مشغول به کار شوند، براساس قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کنند. اگر هم در بخش خصوصی شاغل باشند، با توجه به میزان مهارت، توانمندی، تجربه و همچنین نوع قرارداد و توافق صورت گرفته با کارفرما، درآمدهای مختلفی دارند. البته نوع فعالیت و بخشی که مهندس اپتیک و لیزر در آن کار میکند نیز در میزان درآمد او تاثیرگذار است.

مهندسان اپتیک می توانند انتظار داشته باشند که به دلیل تخصص خود، دستمزد بالایی دریافت کنند، بخشی از این توقع به دلیل این واقعیت که تقاضای مهارت های فنی بسیار بیشتر از عرضه است میباشد.

برخی از دانشجویان در طول سال های تحصیل خود به صورت نیمه وقت یا در طول تابستان به عنوان تکنسین لیزر، تکنسین اپتیک یا در کارهای فنی مرتبط دیگر، کار می کنند. این تجربه کاری نه تنها یک ابزار یادگیری ارزشمند است، بلکه ممکن است با اتمام تحصیلات خود به یک پیشنهاد استخدام تمام وقت منجر شود.

دانشجویان در یک دوره کارشناسی یا کارشناسی ارشد می توانند از طریق کارآموزی یا برنامه های همکاری که در آنها شرکت کرده اند، در مورد فرصت های شغلی یاد بگیرند. دفاتر کارگزینی دانشگاه همچنین می تواند منبع شغل مناسب باشد. انجمن های حرفه ای همچنین در مورد شرکت هایی که به دنبال مهندسین اپتیک و لیزر هستند اطلاعات ارائه می دهند. در بسیاری از موارد، فارغ التحصیلان جدید در شرکتهایی تحقیق می کنند که مهندسان اپتیک و لیزاستخدام می کنند و مستقیماً از آن ها درخواست می کنند. براساس این تحقیق یک مهندس اپتیک و لیزر در سال 1403 به طور میانگین بین 10 میلیون تومان تا 20 میلیون تومان حقوق میگیرد.

 

توانایی‌های لازم برای رشته مهندسی اپتیک و لیزر

در مهندسی اپتیک و لیزر علوم فیزیک، شیمی، هندسه، جبر، مثلثات، حساب، انگلیسی و علوم کامپیوتر اهمیت دارد. دوره های طراحی به کمک رایانه نیز مفید است.

برای تبدیل شدن به یک مهندس اپتیک و لیزر ، شما باید پایه قوی در ریاضیات و فیزیک و همچنین یک ذهن کنجکاو و تحلیلی داشته باشید. شما باید در حل مسئله مهارت داشته باشید، از چالش ها لذت ببرید و در مورد جزئیات روشمند، دقیق و متمرکز باشید. شما باید بتوانید هم به صورت فردی و هم با دیگران خوب کار کنید.

 

 

نقاط ضعف رشته مهندسی اپتیک و لیزر

• امکان قرار گرفتن در معرض اشعه و آسیب های زیستی
• حقوق پایین برای پست های سطح ابتدایی
• ممکن است مجوز کاری لازم باشد
• مدرک پیشرفته برای کسب درآمد بیشتر از میانگین مورد نیاز است.
• زمینه کاری نه چندان گسترده نسبت به رشته های مادر مثل مهندسی برق یا مکانیک

در صورتی که تمایل به قبولی در رشته مهندسی اپتیک و لیزر دانشگاه های برتر ایران را دارید، پیشنهاد می کنیم که از مشاوره تلفنی انتخاب رشته کنکور سراسری استفاده کنید.

 

آخرین رتبه قبولی رشته مهندسی اپتیک و لیزر

در رشته های گروه ریاضی برخلاف تجربی، دانشگاه بیشتر از رشته تعیین کننده رتبه لازم برای قبولی است. به دلیل تعدد دانشگاه های پذیرش کننده، بازه رتبه قبولی رشته مهندسی اپتیک و لیزر بسیار بزرگ است. در زیر آخرین رتبه قبولی تمامی دانشگاه های دارای رشته اپتیک و لیزر را آورده ایم.

نام دانشگاه	منطقه 1	منطقه 2	منطقه 3
دانشگاه شهید باهنر کرمان	20355	11226	11916
دانشگاه صنعتی ارومیه	21000	23650	8646
|دانشگاه ملایر	22883	29263	9656
دانشگاه محقق اردبیلی	24000	31913	17261
دانشگاه بناب	22000	32073	16623

این آمار با توجه به قبولی های رشته مهندسی اپتیک و لیزر در سال های گذشته است. دقت کنید که همیشه این اعداد ثابت نیستند و هر سال با توجه به انتخاب رشته داوطلبان، ممکن است قدری تغییر کند. همچنین بومی بودن هم تاثیر مهم در قبولی در شهر خودتان دارد.

حالا اگر می خواهید بدانید که در این رشته قبول می شوید یا نه، مقاله تخمین رتبه کنکور را مطالعه کنید. در این مقاله روش های تخمین رتبه را معرفی کرده ایم.

خلاصه مقاله معرفی رشته مهندسی اپتیک و لیزر

رشته مهندسی اپتیک و لیزر در کنار مزایایی همچون درآمد نسبتا مناسب و بازار کار خوب، سختی هایی نیز دارد به همین علت قبل از انتخاب این رشته بهتر است اطلاعات کسب کرده و خوب فکر کنید تا تصمیم درستی بگیرید. آخرین رتبه قبولی در رشته مهندسی اپتیک و لیزر در منطقه یک 21000 در منطقه دو 32000 و در منطقه سه 17000 می باشد همچنین درآمد این رشته در سال 1403 از حداقل 10 میلیون تومان شروع می شود و بسته محیط کار و مهارت فرد بیشتر می شود.

انتخاب رشته از اساسی ترین تصمیم های زندگی است که آینده تحصیلی و شغلی ما را تحت تاثیر قرار می دهد اگر شما نیز در این مورد سردرگم هستید و نگران انتخاب رشته خود هستید و می خواهید انتخاب رشته خوبی انجام دهید می توانید به صفحه مشاوره کنکور بروید و از مشاوران باتجربه و خبره دورخیز کمک بگیرید همچنین هر گونه سوالی در مورد انتخاب رشته داشتید می توانید در قسمت نظرات مطرح کنید تا مشاوران ما در سریع ترین زمان به آن پاسخ بدهند.😊