رشته علوم قضایی از رشته هایی است که به فعالیت های بر پایه حقوق ، عدالت و قضاوت می پردازد. فارق التحصیلان رشته علوم قضایی بر اساس حقوقی و فقهی که در دوران تحصیل خودشان می آموزند ، به کارو فعالیت در دستگاه قضایی کشور مشغول می شوند. پس اگر شماهم به تحصیل و یا کار در حوزه های حقوقی و قضایی علاقه دارید در این مقاله همراه ما باشید تا به طور کامل با رشته علوم قضایی آشنایی پیدا کنید.
معرفی رشته علوم قضایی
رشته علوم قضایی رشته ای است که در چند دهه اخیر به لیست رشته های تحصیلی دانشگاهی کشورمان اضافه شده است. در هر کشوری باید افراد کارشناسی باشند که برطبق قوانین وضع شده حکم کنند و یا به دفاع از حقوق افراد آن جامعه بپردازند. کمک کردن به برقراری عدالت و رساندن مردم به حقوق خودشان شخصیتی با ثبات و نیاز دارد و همینطور احساس رضایت و قدرت زیادی در فرد ایجاد می کند که باعث علاقه و گرایش زیاد به این رشته شده است.
دانشجویان رشته علوم قضایی برای اینکه بتوانند پس از فارغ التحصیلی در این رشته در محاکم و دادگستری های کشور در رویارویی با جرایم و درگیری ها بهترین تصمیم را بگیرند ، باید علاوه بر تسلط بر آخرین و به روز ترین قوانین و دروس حقوقی بر فقه اسلامی هم تا حدودی تسلط داشته باشند ، چرا که کشور عزیز ما ایران یک کشور اسلامی است و براساس دین اسلام اداره می شود.
بهتر است بدانید که داوطلبان هر سه گروه آزمایشی تجربی ، ریاضی و انسانی می توانند برای ارامه تحصیل در دانشگاه رشته علوم قضایی را انتخاب کنند ؛ ولی بیشتر ظرفیت پذیرش در این رشته به گروه انسانی اختصاص دارد.
مدت تحصیل و دوره ها
رشته علوم قضایی تنها توسط یک دانشگاه در کشور، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دادگستری ، و از طریق کنکور سراسری در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد پیوسته به طور مستقیم دانشجو می پذیرد. این دانشگاه در شهر تهران قرار دارد.
مدت تحصیل در مقطع کارشناسی علوم قضایی 8 ترم یا به عبارتی 4 سال است که در طول این مدت 135 واحد درسی گذرانده می شود. این رشته هم از واحدهای عملی و هم واحد های نظری تشکیل شده است. مدت تحصیل مقطع کارشناسی ارشد نیز 2 سال است ؛ در صورتی که داوطلبان در مقطع کارشناسی ارشد پیوسته پذیرفته شده باشند طول مدت تحصیل آنها مجموعا 6 سال خواهد بود.
دروس رشته علوم قضایی
برای انتخاب یک رشته تحصیلی علاوه بر اهمیت داشتن علاقه به شغل این رشته باید با دروس تحصیلی ، که باید برای رسیدن به آن شغل بگذرانید ، هم بتوانید ارتباط خوبی برقرار کنید و به آنها علاقه داشته باشید ؛ تا بتوانید با نمرات خوب از این رشته فارغ التحصیل شوید. به همین خاطر لیست دروس مهم رشته علوم قضایی را برای شما آورده ایم تا با دید بازتری آن را انتخاب کنید.
دروس پایه
مقدمه علم حقوق ، حقوق جزاي عمومی ، حقوق اساسي ، حقوق مدني اشخاص و حمايت از محجورين ، عربی
دروس اختصاصی
حقوق سازمان‌های بین‌المللی ، حقوق تجارت اشخاص ، حقوق تجارت شرکت ها ، حقوق تجارت اسناد تجاری ، حقوق تجارت ورشکستگی ، حقوق اداری ، اصول فقه ، متون فقه ، حقوق مدنی ، متون حقوقی ، آیین دادرسی مدنی ، آیین دادرسی کیفری ، کار تحقیقی ، جرم شناسی ، قواعد نفقه ، حقوق بین الملل خصوصی ، حقوق جزای اختصاصی ، حقوق تطبیقی ، ادله اثبات دعوی ، پزشکی قانونی ، حقوق کار
ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر رشته علوم قضایی
دانشجویان رشته علوم قضایی پس از گذراندن مقطع کارشناسی می توانند در مقطع کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های زیر به تحصیل بپردازند: حقوق خصوصی، حقوق عمومی، حقوق جزا و جرم شناسی، حقوق خانواده، حقوق تجارت، حقوق ثبت.
امکان تحصیل در مقطع دکتری نیز برای این دانشجویان وجود دارد ، همینطور فارغ التحصیلان ممتاز کارشناسی ارشد پیوسته در صورت داشتن شرایط پذیرش بدون آزمون استعدادهای درخشان، برابر مقررات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، می توانند بدون شرکت در آزمون سراسری دکتری، در مقطع دکترای تخصصی رشته های حقوق ادامه تحصیل نمایند.
توانایی های لازم
با توجه به اینکه تصمیم گیری و قضاوت به عنوان یک قاضی شغل بسیار حساسی است ؛ افراد برای تحصیل در رشته علوم قضایی باید توانایی ها و مهارت هایی را داشته باشند و یا کسب کنند، از جمله این مهارت ها تسلط به زبان وادبیات فارسی، فن بیان خوب و قدرت استدلال بالا است.
کسی که به عنوان قاضی میخواهد فعالیت کند ، باید سخنور خوبی باشد تا با کلام شیوای خودش افراد را در جهت رای و تصمیم عاقلانه خود متقاعد کند. همینطور باید توانایی این را داشته باشد تا این مهارت هارا روی کاغذ پیاده کند و قدرت نویسندگی بالایی داشته باشد.
از دیگر لازمه ها اعتماد به نفس و خلاقیت ذهنی بالا، روحیه قوی و عدالت جو، توانایی درک منطق ریاضی و آشنایی با علوم جامعه شناسی و روانشناسی و علوم فلسفی است؛ یک کارشناس قضایی از همان ابتدای تحصیل و در طول کار و فعالیت با جرائم و مسائل و مشکلات بسیاری روبرو خواهد شد که ممکن است گاهی بسیار دلخراش و یا پیچیده باشند که باید روحیه خود را حفظ کند و از پس قضاوت آنها دربیاید.
بازار کار ، موقعیت شغلی و میزان درآمد رشته علوم قضایی
دانشجویان رشته علوم قضایی پس از پایان دوران تحصیل خودشان می توانند در مراکز زیر مشغول به کار شوند:
- مسائل تحریر دعاوی که شامل بازپرسی و دادیاری است.
- در مسائل تحریر ادله مانند معاینه محل و استماع گواهان محلی و استماع اظهارات متداعیین معذور از حضور در دادگاهها به دلایل مختلف از قبیل مرض و غیره.
- در ادارات تسویه ورشکستگی و سرپرستی محجورین فنی و حقوقی
- در ادارات اجرای احکام (مدنی و کیفری)
- در ادارات ثبت اسناد و املاک
- در دفاتر اسناد رسمی به صورت سردفتر و دفتریار
- در وکالت دعاوی خصوصی و دولتی (داخلی و خارجی)
- در تنظیم قراردادهای اقتصادی و بازرگانی داخلی و خارجی که تخصص لازم دارد.
- مشاوران حقوقی (کارشناسان حقوقی) در وزارتخانه ها و موسسات دیگر دولتی
همینطور این دانشجویان پس از گذراندن دوره ی کارشناسی ارشد و دکتری می توانند به عنوان قاضی در حوزه قضایی کشور فعالیت کنند. نکته مهمی که وجود دارد ، این است که دانشجویان پذیرفته شده باید به مدت دو برابر زمان تحصیل تعهد کاری بدهند که برای پذیرفته شدگان مقطع کارشناسی (مدت تحصیل : 4 سال ) 8 سال و برای مقطع کارشناسی ارشد پیوسته ( مدت تحصیل : 6 سال ) 12 سال است.
بعد از این مدت افرادی که از درآمد و یا شغل خود ناراضی باشند ، اقدام به خروج از قوه قضاییه و فعالیت به عنوان یک وکیل می کنند ؛ البته قوه قضاییه به راحتی راضی به امضای حکم وکالت این افراد نمی شود و شرایط سختی را در نظر دارد ؛ ولی پس از خروج بدون شرکت در آزمون وکالت پروانه وکالت آنها صادر می شود و عضو کانون وکلای قوه قضاییه می شوند.
میزان درآمد فارغ التحصیلان کارشناسی رشته علوم قضایی حدود 5 تا 10 میلیون هست ، البته دانشجویان این رشته از همان ابتدای تحصیل حقوق حدود یک میلیون و خرده ای دریافت می کنند.
نقاط قوت و ضعف رشته علوم قضایی
از جمله نقاط قوت رشته علوم قضایی این است که : دانشجویان از خدمات رفاهی دانشگاه از جمله خوابگاه و غذا به طور رایگان برخوردار هستند ، دانشجویان از همان ماه اول تحصیل خود به عنوان کارآموز قضایی حقوق دریافت می کنند ، سال های تحصیل آن ها جزئی از سابقه خدمتی که به آن متعهد شده اند ، محسوب می شود ، بعد از تمام شدن مدت تحصیل دانشجویان به طور تضمینی به استخدام قوه قضاییه در می آیند و از بابت داشتن شغل خیالشان کاملا راحت است.
از جمله معایب رشته علوم قضایی هم اینکه پذیرش دانشجویان به صورت تفکیک حنسیتی اشت و صرفا پسران پذیرفته می شوند ، به جز در مقطع کارشناسی ارشد و رشته حقوق خانواده که ممکن اشت تعدادی خانم نیز پذیرفته شوند ، پس از پایان تحصیل محل ادامه کار دانشجویان مشخص نیست و ممکن است به هر استان و منطقه ای از کشور اعم از شرق ، غرب یا جنوب فرستاده شوند ، مگر اینکه دانشجو از لحاظ علمی جز چند نفر اول دانشگاه باشد که خودش محل خدمتش را انتخاب خواهد کرد.
رتبه و شرایط لازم برای قبولی علوم قضایی
هرسال پس از اعلام نتایح کنکور سراسری دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دادگستری بر اساس رتبه کشوری و نه رتبه منطقه و یا بومی گزینی ، دو برابر ظرفیت پذیرش خود دانش آموزان را دعوت به مصاحبه می کند. این دانش آموزان از بین رتبه های زیر 2000 کشوری هستند که معمولا در منطقه 1 رتبه های زیر 400-300 منطقه و در منطقه 2 و 3 رتبه زیر 300-200 منطقه را در بر می گیرد.
در مصاحبه دانشگاه یک سری سؤالات عقیدتی ، سیاسی می پرسند و اینکه اصلا چرا دانش آموز می خواهد قاضی شود سؤال می شود و یک سری آزمون های کلامی و تکنیک های روان شناسی را استفاده می کنند تا بسنجند که آیا دانش آموز می تواند در شرایط دادگاه قرار بگیرد یا خیر؟ و اینکه چطور می تواند صحبت کند و فن بیان خوبی دارد یا خیر؟ و در کل سعی می کنند در تمامی جنبه ها داوطلبان را سنجش کنند.
علاوه بر این ها داوطلبان شرایط زیر را هم باید داشته باشند:
- سن داوطلب می بایست حداقل 24 سال تمام باشد.
- معدل کتبیدیپلم حداقل 14 و معدل کل پیش دانشگاهی 14 باشد.
- تعهد خدمتبه قوه قضائیه به مدت 2 برابر دوره تحصیل
- عدم اشتغال به کار و تعهد به تحصیل تمام وقت
- سلامت کامل جسمی و روانی و نداشتن سوء پیشینه کیفری پذیرش در گزینش عمومی
- التزامبه ولایت فقیه و مبانی نظام جمهوری اسلامی ایران
- اجرای احکام دین مبین اسلام
- داشتن شرایط عمومی آزمون سراسری
محمدابراهیم سلیمانی
